آیا تا به حال شهری را دیده اید که در دل کویر، هم مسجدی با گنبدهای فیروزه ای داشته باشد و هم آتشی که بیش از هزار سال خاموش نشده است؟ استان یزد با بادگیرهای بلند، قلعه های خشتی و باغهای سرسبز خود، ترکیبی کم نظیر از تاریخ، فرهنگ و طبیعت را پیش روی شما می گذارد. اگر می خواهید راز ماندگاری این سرزمین در برابر گرمای سوزان کویر را کشف کنید، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
استان یزد در مرکز ایران و در قلمرو سلسله جبال مرکزی ایران قرار گرفته است. یزد با وسعتی حدود ۷۲۱۵۶ کیلومتر مربع از شمال و غرب به استان اصفهان از شمال شرقی به استان خراسان از جنوب غربی به استان فارس و از جنوب شرقی به استان کرمان محدود میشود. آب و هوای استان یزد به علت قرار داشتن بر روی کمربند خشک جهانی دارای زمستانهای سرد و نسبتا مرطوب و تابستانهای گرم و طولانی و خشک است.
یزد به معنی پاک و مقدس است و شهر یزد نیز به مفهوم شهرخدا و سرزمین مقدس است. به لحاظ شرایط اقلیمی استان یزد وضعیت کشاورزی در این استان مطلوب نیست و امکان بهره برداری از آبهای سطحی در کشاورزی بسیار کم است. شرایط خاص مناطق حاشیه کویر نظیر میزان اندک باران حرکت ماسه های روان، پدیده کویرزایی مراتع فقیر کمبود منابع تأمین آب موجب شده تا ۲۸درصد وسعت استان یزد فاقد بهره دهی اقتصادی باشد.
مهمترین مناطق کشاورزی استان دشتهای یزد، اردکان، بهادران، بهاباد، هرات، مروت، چاهک و ابرکوه است. محصولات کشاورزی استان شمال انار، پسته، بادام، غلات، آفتابگردان، انگور، پنبه، چغندرقند و کنجد است. استان یزد به لحاظ زمین شناختی دارای ذخایر بسیارعظیم معدنی است. معادن مهم این استان مانند آهن چغارت، مرمربورق، ماسه سنگ متکسانه، سرب کوتک نقشی مهم و سازنده در تحولات اقتصادی و عمرانی استان داشته است.
مهریز، میبد، یزد، ابرکوه، اردکان، بافق، تفت، طبس. در صورتی که از اطلاعات استان یزد لذت بردید از مجله سفر سایت ما دیگر استان ها را نیز مطالعه فرمایید
در استان یزد به علت سابقه باستانی و فرهنگ متداوم و موقعیت جغرافیایی مرکزی آن آثار باشکوه و درخشانی از دوران قبل و بعد از اسلام به جای مانده یکی از این آثار باشکوه مسجد جامع کبیر یزد است. این مسجد متعلق به قرن هشتم و نهم هجری قمری است و از امتیازات معماری و هنری آن، در مرحله اول ساختمان و کاشیکاری سردر بلند آن است. سردر و گنبد مسجد جامع یزد در نوع خود یکی از شاهکارهای معماری اسلامی می باشد. همچنین در نمای خارجی و داخلی ایوان اصلی آن کاشیکاری زیبایی بکار رفته و دارای کتیبه ای نیز میباشد.
میر جلال الدین چخماق از سرداران و امرا شاهرخ تیموری و حاکم یزد با همکاری همسر خود فاطمه خاتون در جهت آبادانی یزد مجموعه ای شامل: تکیه، میدان، حمام، کاروانسرا، خانقاه، قنادخانه، چاه آب سرد و از همه مهمتر مسجد امیر چخماق را بنیان نهاده است. سنگ نصب شده در مسجد به طرف میدان، شبکه های ظریف از کاشی های معرق دور خارجی گنبد، محراب اصلی با طاقنمای مقرنس کاری و… این مسجد را از نظر مرتبه زیبایی بعد از مسجد جامع قرار داده است. این بنا، مسجد جامع نو نیز نامیده شده است. این مجموعه در قرن هشتم هجری قمری بنا نهاده شده است. از مساجد دیگر یزد میتوان ار ریگ، ملااسماعیل و فُرط، بقعه دوازده امام و… نام برد.
این عمارت و باغ از املاک شخصی بنام ناجی بوده که پس از اهدا به شهرداری بصورت بوستان بازسازی شده. این بوستان در بلوار خروجی شهر یزد بطرف کرمان بنام بلوار شهید دشتی قرار دارد و مکان مناسبی برای تفریح و استراحت مسافرانی میباشد که از این مسیر عبور میکنند.
قدمت این قلعه به دوران ساسانی برمیگردد و دارای شش برج است. چهار برج چهار گوشه و دو برج قرینه یکدیگر جهت طول قلعه ساخته شده است. برج های دیده بانی قلعه در ضلع های شمال غربی و جنوب شرقی دارای تزئینات خشتی به صورت جناغی و چلیپایی میباشند.
در سمت چپ قلعه (چاه سنگی) که معروف به چاه صاحب الزمان است، دیده میشود. اتاق ها دارای تاقچه ها و پنجره ها و نورگیرهایی بوده و لبه دیواره های قلعه کنگره ای شکل و دارای تزئینات خاصی است. قلعه خورمیز یکی از آثار باستانی شهرستان مهریز است که به فرمان هرمزابن انوشیروان ساسانی بر روی تپه ای سنگی و مشرف به روستای خورمیز بنا شده و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
یکی از عظیم ترین و قدیمی ترین قلعه های ایران نارنج قلعه در شهرستان خور میباشد. روستای خور از توابع شهرستان نایین میباشد. معماری سنتی و زندگی در کویر از ویژگی های این شهر میباشد. نارنج قلعه، قلعه ای با بافت گلین و خشت کویر و با دیوارهای تو در تو و راههای پیچیده که روستایی به همان نسبت قدیمی آن را در برگرفته بود.
خندق هایی گود دور تا دور آن نشان از معماری ایرانی میدهد. بنای این قلعه مانند یک پناهگاه هنگام حمله دشمن عمل میکرده است. هریک از سکنه روستا علاوه بر خانه ای خارج قلعه اطاقی هم در داخل آن داشته که هنگام حمله دشمن به آنجا پناه می بردند و تا زمانی که دشمن عقب نشینی نمی کرده از آن خارج نمی شدند. به خاطر همین نیز هر خانواری آذوقه و مایحتاج خود را درون اطاقش برای روز مبادا ذخیره میکرده است.
در شهر یزد بیش از ۷۵ آب انبار وجود دارد که یکی از این آب انبارها عمارت شش بادگیر است. این آب انبار شش بادگیر دارد و حدود ۱۸۰ سال پیش در زمان قاجار ساخته شده. این آب انبار در محله ای به همین نام در شهرستان یزد قرار دارد. این بنا دارای شش بادگیر پنجاه و پنج پله، دو ورودی و مخزن بزرگی به حجم دوهزار متر مکعب است.
ورودی آب انبار در قسمت جنوبی است و بین پله های بیست و پنج و بیست و شش آن، از بالا یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد و طاق آب انبار بعد از هشتی شروع میشود. این آب انبار دارای گنبد تخم مرغی شکلی است و ارتفاع مخزن آب آن حدود ۱۳ متر و ارتفاع بادگیرها ده متر می باشد که یکی از دیدنیهای این شهر تاریخی میباشد.
بادگیر دو اشکوبه ای یا دو طبقه ای خانه آقازاده در ابرقو استان یزد یکی از دیدنیهای این استان کویری میباشد که قدمت این بنا مربوط به دوران قاجار میباشد.
آستان این امامزاده حسین به موسی (ع) الکاظم در طبس مأمن زایران حضرت امام رضا (ع) است. عاشقان ولایت و شیفتگان زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) که از هفت استان جنوبی کشورمان عازم این دیار مقدس میشوند پس از عبور از صدها کیلومتر کویر به طبس میرسند که آستان این امامزاده در مسیر راه مسافران میباشد.
حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) برادر گرامی حضرت امام رضا (ع) است که آستانش در دل تقتیده طبس دلدادگان و زایران حضرت ثامن الحجج امام هشتم شیعیان جهان را در رفت و برگشت پذیرا است. این امامزاده دارای امکاناتی از جمله چندین سوییت و غرفه، آشپزخانه عمومی، سقاخانه، دفتر مخابراتی و ۲۶هزار متر مربع فضای سبز، آب نما، سرویس بهداشتی مناسب، شهربازی و توقفگاه خودرو میباشد.
این یخچال خشتی که هنوز از دوران قاجار برجای خود استوار است در مدخل ورودی شهر ابرکوه قرار گرفته که دور گنبد آن ۶۴متر و ارتفاع آن ۲۲ متر و ضخامت دیواره های آن حدود ۳متر و عمق انبار یخ آن ۴متر میباشد.
باغ گلشن یکی از زیباترین باغهای جهان و طراحی آن برگرفته از آیات قرآنی در مورد بهشت است. طراحی این باغ بر اساس نمونه چهارباغ است که برگرفته از آیات قرآنی در مورد بهشت بوده است که ۲ نهر در آن همدیگر را قطع می نمایند. باغ گلشن در منطقه ای واقع شده است که در میان دو کویر نمک زار ایران قرار دارد. اما کیفیت معجزه آسای آب این منطقه، آبشارها و استخرهای طبیعی زیبایی را تشکیل داده اند که با چمنزارهای زیبا تزیین شده است.
احساس اسن منطقه با وجود درختان قدیمی نخل، انار و مرکبات به همراه رایحه گلهای رز و ختمی تکمیل میشود. این باغ یکی از باغ های نادر ایرانی است که آب به صورت دائمی در آن جریان دارد. باغ گلشن به وسیله امیرحسین خان، سومین حاکم طبس از سلسله خوانینی که به فرمان نادرشاه به حکومت طبس منسوب شد، ساخته شده است. ساختمان سردر باغ گلشن طبس در زلزله ویرانگر شهریور ۵۷ به کلی از بین رفت، اما هم اکنون، در همان محل ساختمانی با همان نقشه بنا شده است و به عنوان بنایی با جلوه معماری سنتی و کاربردی فرهنگی مورد استفاده قرار میگیرد.
باغ زیبای گلشن بهشت کوچکی است در دل کویر. این باغ زیبا در قسمت شرقی شهر واقع شده است. نهرین آب طبس از میان آن میگذرد و درختان سرو و نارنج و پلیکانهای زیبایش بسیار دیدنی است. این باغ ارزش ۷ساعت رانندگی در بیابان برای رسیدن به آنرا دارد.
ابرکوه یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است که در مرکز ایران و در محدوده استان یزد واقع میباشد. هم اکنون آثار باستانی بسیار زیادی از روزگاران گذشته در این مکان بجای مانده است که نشان از وجود تمدنی بیاد ماندنی و قدیمی دارد. اثری که اگر آنرا از عجایب بدانیم اغراق نکرده ایم و آن وجود یک درخت سرو کهن سال و بلند است که برپایه ارزیابی متخصصین فن و از جمله یک دانشمند مشهور مانند پروفسور الکساندروف روسی دانسته اند و به اعتقاد برخی دیگر از دانشمندان هفت هزار سال از عمر این درخت میگذرد. این درخت مشهور که هنوز نیز سرسبز و با صلابت در مرکز این شهر خودنمایی میکند دارای ارتفاعی بالغ بر ۳۳متر میباشد و محیط آن حدود ۱۶متر است. سرو کهن ابرکوه در نوع خود در جهان بی نظیر است.
در آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد چنانکه در عهد کیانیان سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آن بلندتر و بزرگتر است و درخت سروی در ایران زمین مثل آن نیست. گفتنی است این سرو کهن به عنوان یکی از آثار ملی تحت شماره ۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شهر یزد، به عروس کویر ایران شهرت دارد که در استان یزد است چرا که با معماری ویژه کویری، چون نگین انگشتری در کویر می درخشد، این شهر و روستاها و بخشهای اطراف آن مهمترین مرکز تجمع زرتشتیان است که از دیرباز در این ناحیه زندگی میکنند. در ۷۲ کیلومتری شهر یزد زیارتگاه مهمی وجود دارد بنام پیر سبز چک چک که در فصل تابستان عده کثیری از زرتشتیان از نقاط مختلف جهان جهت برگزاری مراسم مهمی مانند جشن نوروز، تولد زرتشت و مهرگان در آنجا جمع میشوند.
این بنا در آبان ماه سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در استان یزد ساخته شد. به روایتی آتش موجود در این آتشکده، که زرتشتیان آنرا (آتش ورهرام) می نامند حدود ۱۵۱۵ سال پیش از آتشکده (ناهید پارس) به این مکان آورده شده و تا کنون خاموش نشده است. زرتشتیان یزد مراسم مذهبی، اعیاد و جلسات گردهم آیی و سخنرانی خو را در این مکان برگزار میکنند.
آرامگاه دوازده امام، گنبد شیخ جنید، مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر)، آرامگاه سید رکن الدین، مسجد ریگ، باغ دولت آباد، مدرسه و خانه حسینیان، بقعه شیخ احمد و شیخ محمد فهادان، بقعه سید شمس الدین، مصلی صفدرخان، گنبد مصلی عتیق، باغ خان و میدان و بازار خان، مدرسه کمالیه، آتشکده زرتشتیان و دخمه های اطراف یزد را نام برد. از جمله آثاری که قدمت زیادی دارد، وجود آتشکده یزدان است که آتش مقدس آتشگاه فارس حدود ۷۰۰ سال است که در آن روشن است.
سفر به استان یزد امکان آشنایی با ترکیبی از معماری کویری، آیین‌های باستانی و طبیعت منحصربه‌فرد فلات مرکزی را فراهم میکند. گردشگران می‌توانند در یک مسیر کوتاه از آتشکده‌های زرتشتی تا باغهای تاریخی و روستاهای خشتی بازدید کنند. انتخاب فصل مناسب و گنجاندن بازدید از جاذبه‌های کمتر شناخته‌شده در برنامه، تجربه‌ای کامل‌تر و ماندگارتر رقم می‌زند.
© کلیه حقوق برای سایت اکوتور محفوظ است 2025. ساخته شده با ❤ توسط MeSeo
