کویرنوردی به‌عنوان یکی از محبوب ترین تورهای طبیعت گردی در ایران شناخته می شود. با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا، گردشگران به سراغ کویرهای وسیع و چشم نواز کشور می روند تا منظره های متفاوت، آرامش سکوت، آسمان پرستاره و ماجراجویی در طبیعت بکر را تجربه کنند. ایران سرزمین کویرهای گوناگون است و هر منطقه ویژگی ها و جاذبه های خود را دارد. کویر با جاذبه های طبیعی هیجان انگیز، آرامش و شب های پرستاره اش، مقصدی جذاب برای سفر است. همین ویژگی ها باعث شده اند که سالانه تورهای متعددی تحت عنوان “تورهای کویرگردی” از سراسر ایران به این مناطق برگزار شوند.
کویرهای زیادی در ایران وجود دارند که در آن ها تور برگزار می شود. در ادامه می خواهیم شما را با تعدادی از پرطرفدارترین کویرهای ایران آشنا کنیم؛ مکان هایی که اگر به آنجا نرفتید، بدون درنگ و تعلل فرصت سفر به آنها را از دست ندهید!
کویر مصر، خور و بیابانک اصفهان، یکی از مشهورترین مناطق کویری ایران است که در نزدیکی روستای مصر و در حاشیه کویر مرکزی قرار دارد. این منطقه با تپه های شنی بلند، رمل ها و آسمان پرستاره، تجربه متفاوت را برای گردشگران خلق می کند. روستای مصر، با نام های قدیمی چون چاه دراز و مزرعه یوسف، در ۴۵ کیلومتری جندق و ۵۷ کیلومتری خور واقع شده و فاصله آن تا تهران ۶۳۰ کیلومتر و تا اصفهان ۴۲۱ کیلومتر است.
در کویر مصر، هر مسافر می تواند جاذبه هایی چون نیزار مصر، چال های سلکنون، دریاچه نمک با پنج ضلعی های نمکی و تخت عروس را از نزدیک ببیند. تفریحاتی مانند موتورسواری روی شن ها، شترسواری، آفرود، سندبوردینگ و عکاسی از مناظر بکر فضای این منطقه را خاص تر می کند.
اقامتگاه های بوم‌گردی و هتل های سنتی در روستای مصر و فرحزاد، میزبانی امن و راحت برای تجربه شب نشینی کنار آتش و رصد ستارگان ارائه می دهند.
بهترین زمان سفر به کویر مصر و شرکت در تور کویر مصر، از آبان تا اردیبهشت است که هوا معتدل و شب ها برای ستاره بینی مناسب است. پوشش گیاهی منطقه شامل گون، گز، تاق، نخل و قیچ بوده و جانورانی مانند روباه شنی، خرگوش و گربه شنی در این محدوده دیده می شوند.
کویر مرنجاب، در شمال شهرستان آران و بیدگل و از توابع کاشان، یکی از اصلی ترین مقاصد کویرنوردی در ایران است. مسیر دسترسی آسان از تهران با فاصله ۲۷۰ کیلومتر، این منطقه را برای علاقه مندان به تورهای کویرگردی مناسب ساخته است. تپه های شنی، کاروانسرای تاریخی صفوی و دریاچه نمک مسیله (با وسعت ۶۵۰ کیلومتر مربع) سه نقطه درخشان این منطقه به شمار می روند.
تجربه پیاده روی روی شن های روان، تماشای غروب آفتاب و رصد ستارگان، از پرطرفدارترین جذابیت های تور کویر مرنجاب هستند. در این محدوده، امکانات اقامتی چون کاروانسرای مرنجاب و کمپ های کویری قرار دارد.
پوشش گیاهی شامل تاغ، گز و قیچ و گونه هایی همچون روباه شنی، بزمجه، یوزپلنگ ایرانی و پرندگان شکاری، جلوه خاصی به منطقه داده است.
بهترین زمان بازدید از کویر مرنجاب، نیمه دوم سال (پاییز، زمستان و اوایل بهار) است. جاده اختصاصی از بلوار ارتش آران و بیدگل، گردشگران را تا مرنجاب هدایت می کند و با پیمودن این مسیر ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری، سفری ایمن رقم می خورد.
کویر ابوزیدآباد در ۳۰ کیلومتری شرق کاشان و شمال منطقه بند ریگ، یکی از محبوب ترین مقاصد کویرگردی ایران است. دسترسی راحت از تهران (۲۷۰ کیلومتر)، اصفهان، اراک و کاشان باعث شده این کویر انتخاب طبیعت گردان و علاقه مندان به سفرهای کوتاه شود. نام محلی این مکان «بیزوی» است.
در تور کویر ابوزیدآباد، تفریحاتی مانند سافاری، آفرود، شترسواری و عکاسی از غروب و طلوع آفتاب رایج است. تماشای آسمان شب و کمپینگ کنار آتش، خاطراتی ماندگار برای هر مسافر رقم می زند.
پوشش گیاهی شامل تاغ، گز و گیاهان کویری، و گونه های جانوری گوناگون مانند روباه شنی، شاهین، عقاب و مار هر کدام بخشی از زیبایی های این منطقه هستند.
در همسایگی این کویر، جاذبه هایی مثل قلعه کرشاهی با وسعت ۴۰۰۰ متر مربع، کاروانسرای صفوی ۴۰۰ ساله و شهر زیرزمینی نوش آباد با معماری سه طبقه و قدمت ۱۵۰۰ سال قرار گرفته اند.
پاییز تا اوایل بهار، زمانی است که آفتاب معتدل و هوای خنک، شرایط مناسب برای کویرگردی فراهم می کند. اقامتگاه های بوم‌گردی، هتل های سنتی و خانه های روستایی در اطراف کویر، فضایی امن و گرم برای هر اقامت گردشگران فراهم می کند.
کویر شهداد کرمان در نزدیکی شهر شهداد، با برجستگی های طبیعی به نام کلوت، بزرگ ترین سازه های بادساخته جهان را نمایش می دهد. این منطقه با طول ۱۴۵ کیلومتر و عرض ۴۰ کیلومتر، معماری شگفت انگیز طبیعی و چشم اندازی فرازمینی دارد. دمای ۷۰.۷ درجه سانتی گراد، شهداد را به گرم ترین نقطه ثبت شده روی زمین تبدیل کرده و این ویژگی جذب گردشگران و محققان را چند برابر می کند.
کلوت ها و برخان های شهداد، شاهکار مشترک باد و آب هستند. فرسایش، هزاران برج، دیوار و صخره با اشکال زیبا ساخته است. پلی گون های نمکی، دریاچه جوان و رود شور با طول ۲۰۰ کیلومتر، جلوه های متفاوتی از طبیعت را پیش چشمان هر بازدیدکننده قرار می دهند. تماشای آسمان شب، شترسواری، آفرود، موتور چهارچرخ و عکاسی از مناظر کویری، تجربه خاص از هیجان و زیبایی را در اختیار گردشگران می گذارد.
بازدید امن از کلوت شهداد در فصل پاییز، زمستان و اوایل بهار توصیه می شود. منطقه به سه بخش سبز، نارنجی و قرمز تقسیم شده است؛ بازدید از بخش سبز برای عموم آزاد است اما ورود به بخش های نارنجی و قرمز نیازمند مهارت ویژه و مجوز سازمان محیط زیست است.
اقامتگاه های کویری و کمپ های محلی، امکانات رفاهی و تفریحی مناسبی در اختیار گردشگران قرار می دهند تا سفری به یادماندنی و امن در قلب اسرارآمیز کویر شهداد کرمان تجربه کنند.
قطعه‌ای از بهشت بیابان ایران، پارک ملی کویر است؛ منطقه‌ای با وسعت ۴۲۰ هزار هکتار که در استان سمنان و بخش‌هایی از تهران، قم و اصفهان قرار دارد. این پارک که در گذشته با عنوان “آفریقای کوچک” شناخته می‌شد، هیچ سکونتگاه انسانی در خود ندارد. در آن چرای دام ممنوع است و همین ویژگی، حفاظت از زیست‌گاه‌های طبیعی و گونه‌های کمیاب جانوری مانند یوزپلنگ آسیایی، گربه شنی و جبیر را تضمین کرده است.
اقلیم خشک و بیابانی پارک ملی کویر، با بارش سالانه ۱۵۰ میلی‌متر، شرایط خاصی برای پوشش گیاهی سخت‌جان ایجاد می‌کند. بیش از ۳۵۵ گونه گیاهی و ۳۴ گونه پستاندار مانند گرگ، پلنگ ایرانی، کفتار و شغال در این منطقه زندگی می‌کنند. جمعیت بزرگ جبیر و پرندگانی چون کبک، عقاب طلایی و فلامینگو شاخصه حیاتی منطقه‌اند. گله‌های گورخر و آهوی گواتردار در دهه ۱۳۵۰ دیده می‌شدند اما خشکسالی ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ و کوچ اجباری جانوران، جمعیت آنها را به آستانه انقراض رساند.
تنوع جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، پارک ملی کویر را به مقصدی متفاوت تبدیل کرده است. دریاچه نمک با مساحت ۲۵۰۰ کیلومتر مربع، جاده سنگفرش، کاروانسرای دیرگچین و قصر بهرام، جلوه‌هایی کم‌نظیر از تاریخ و طبیعت را پیش چشم بازدیدکننده قرار می‌دهند. مسیرهای اصلی ورود شامل ورامین، گرمسار، کاشان و مرنجاب است؛ اما عبور از برخی مسیرها تنها با راهنمای حرفه‌ای توصیه می‌شود. کنترل و حفاظت منطقه بر عهده حدود ۲۰ محیط‌بان است. بهترین زمان بازدید اوایل بهار یا پاییز است. ورود به پارک هزینه دارد و برای اقامت، قوانین محدودی در بخش‌های مشخص اعمال شده است.
کویر درک در جنوب استان سیستان و بلوچستان، جایی است که رمل‌های طلایی کویر به آب‌های زلال دریای عمان می‌رسند. این منطقه در فاصله ۱۵ کیلومتری زرآباد و ۱۵۰ کیلومتری شرق چابهار، تنها نقطه ایران است که تلاقی بی‌نظیر کویر، دریا و نخلستان را در یک قاب به تصویر می‌کشد. کویر درک با شن‌های سفید و نرم، چشم‌انداز منحصر‌به‌فردی دارد و عکس‌های ثبت‌شده از این محل همیشه مورد توجه عکاسان و طبیعت‌گردان حرفه‌ای است.
نخلستان درک با وسعت ۷۰ هکتار و بیش از ۱۰ هزار نخل در کنار این کویر قرار گرفته است. این نخلستان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نخلستان‌های جنوب کشور شناخته می‌شود و زیستگاه گونه‌های متعدد جانوری مانند روباه، شغال، گرگ، کبک و تیهو است. منطقه حفاظت‌شده درک نیز با مساحت ۱۴۰۰۰ هکتار، پناهگاه گونه‌های گیاهی چون کنار، کرت، گز و کهور و گونه‌های جانوری نادری مثل گوسفند وحشی و گربه شنی محسوب می‌شود. جاذبه‌هایی چون کوه‌های مریخی، تپه‌های ماسه‌ای، ساحل بریس و تک‌درخت نخل ساحل، این منطقه را به مقصدی کم‌نظیر برای طبیعت‌دوستان بدل کرده‌اند.
آب‌وهوای معتدل کویر درک، آن را برای سفر در فصل بهار و پاییز ایده‌آل می‌کند. بادهای اقیانوسی دریای عمان، گرمای هوا را متعادل نگه می‌دارند و امکان تفریحی بی‌نظیر چون آفرود، دوچرخه‌سواری، شنا و عکاسی را در تمام طول روز فراهم می‌کنند. اقامتگاه‌های بوم‌گردی و خانه‌های محلی نزدیک ساحل، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از زندگی بومی را برای مسافران رقم می‌زنند. دسترسی آسان از جاده چابهار–کنارک و تنوع جاذبه‌ها، کویر درک را به یکی از ارزشمندترین مقاصد گردشگری ایران تبدیل کرده است.
کویر متین آباد، یکی از بکرترین و مجهزترین مقاصد کویری ایران، در ۶۰ کیلومتری کاشان و ۲۵ کیلومتری نطنز قرار دارد. این منطقه با تپه های شنی بلند، آسمان پرستاره و امکانات رفاهی مدرن، تجربه ای متفاوت از طبیعت گردی را ارائه می دهد. اکوکمپ متین آباد، نخستین کمپ گردشگری پایدار ایران، با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و مزارع ارگانیک، محیطی عالی برای اقامت در دل کویر فراهم کرده است. تفریحاتی مانند شترسواری، دوچرخه سواری در مسیرهای شنی، رصد ستارگان و بازدید از مزارع پرورش شترمرغ، این منطقه را به مقصدی جذاب برای طبیعت دوستان تبدیل کرده است. بهترین زمان سفر به این کویر، پاییز و بهار است که هوای معتدل و مناظر چشم نواز، تجربه ای فراموش نشدنی را رقم می زند.
کویر زردگاه در غرب و جنوب غربی خراسان جنوبی قرار دارد و بخشی از منطقه بیرجند است. این کویر، در شمال غربی روستای زردگاه و نزدیک کوه نایبند قرار گرفته و یکی از متفاوت‌ترین مقاصد کویرگردی ایران است. ویژگی بارز زردگاه، ترکیب طبیعت کوهستانی با رمل‌های کویری است که باعث تنوع پوشش گیاهی و جانوری نسبت به سایر کویرها شده است. روستای سرسبز زردگاه، با جمعیت اندک و اهالی مهمان‌نواز، اغلب از گردشگران کویرپیمای شرق ایران پذیرایی می‌کند و مقصدی مطلوب در فصل پاییز و بهار به شمار می‌رود.
کوه نایبند با ارتفاع ۳۰۰۵ متر، در نزدیکی زردگاه قرار دارد و به «بام بیرجند» شهرت یافته است. این کوه نه فقط مرتفع‌ترین قله استان است، بلکه نقشی کلیدی در آب‌وهوای ملایم‌تر منطقه نسبت به سایر کویرها ایفا می‌کند. مسیرهای دسترسی به زردگاه از تهران، شهر طبس و روستای دیهوک، متفاوت است و کوتاه‌ترین مسیر، حدود ۱۰۰۰ کیلومتر طول دارد. در اطراف روستای زردگاه باغ‌ها، نخلستان و دشت‌های سرسبز ایجاد شده که به منطقه حال‌وهوای ییلاقی و کویری همزمان بخشیده است.
تفریحات کویر زردگاه، شامل آفرود، کمپ در دل کویر، سندبوردینگ و پیک‌نیک زیر سایه نخل‌ها می‌شود. شهرت زردگاه به خاطر ترکیب باغ‌های مرکبات با دشت‌های کویری و وجود باتلاق‌های نمکی و صخره‌های سنگی ویژه منطقه است. بهترین زمان سفر از پاییز تا اوایل بهار است، اما به دلیل خنکی نسبی، تابستان نیز برای بسیاری از بیرجندی‌ها فصل مناسبی به شمار می‌آید. کویرنوردی در این منطقه نیاز به به‌همراه داشتن راهنما، تجهیزات لازم و توجه به مسیرهای صعب‌العبور و باتلاق‌های نمکی دارد. اقامتگاه‌های بوم‌گردی روستا در فصل کم‌مسافر، فرصتی برای تجربه متفاوت و ارزان فراهم می‌کنند.
کویر ریگان در جنوب شرقی استان کرمان و نزدیکی شهرستان ریگان قرار دارد و با ریگزارهای وسیع و تپه‌های شنی بلند، یکی از بکرترین مناطق کویری ایران به حساب می‌آید. ریگزارهای این کویر، تفاوت قابل توجهی در رنگ و جنس با سایر نقاط بیابانی کشور دارند. فاصله غرب تا شرق ریگزار ریگان حدود ۲۰ کیلومتر و فاصله شمال تا جنوب آن نزدیک به ۴ کیلومتر است. بلندترین تپه های شنی این منطقه ارتفاعی تا ۷۵ متر دارند و به عنوان یکی از خاص‌ترین چشم‌اندازهای کویری ایران شناخته می‌شوند.
یکی از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد کویر ریگان، وجود جنگل کهور با وسعت ۳۰ هزار هکتار در دل این منطقه است. این جنگل اهمیت زیادی در تثبیت شن‌های روان و جلوگیری از بیابان‌زایی دارد. گونه‌های جانوری کمیابی مانند سوسمار دم‌تیغی (در معرض انقراض)، روباه شنی، پامسواکی، جرد، شغال و هوبره در این منطقه زندگی می‌کنند. تفریحات شاخص کویر شامل آفرود، اسکی روی شن، موتورسواری، شترسواری، کمپینگ و تماشای آسمان پرستاره شب است. شن‌های ریگان، طبق باور محلی، خواص درمانی برای بیماری‌های مفصلی دارند و گردشگران بسیاری به این دلیل راهی منطقه می‌شوند.
دسترسی به کویر ریگان از شهر محمدآباد و روستای علی‌آباد امکان‌پذیر است و امکانات رفاهی مثل آلاچیق و سرویس بهداشتی برای گردشگران در نظر گرفته شده‌است. پاییز بهترین زمان سفر به این کویر به شمار می‌رود و شب‌های خنک آن تجربه‌ای به یادماندنی را فراهم می‌کند. برای اقامت، باید به خانه‌های روستایی منطقه یا شهر بم در فاصله ۱۰۰ کیلومتری محمدآباد مراجعه کنید. سفر گروهی و به‌همراه داشتن راهنما، تجهیزات کامل و رعایت نکات ایمنی برای کویرگردی ریگان ضروری است.
کویر زمان‌آباد در ۲۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شاهرود و ۱۳۰ کیلومتری جنوب شرق بیارجمند، یکی از بکرترین مقاصد طبیعی سمنان است. این منطقه با لایه‌های متعدد زمین‌شناسی از دوره کربونیفر، به شکل موزه‌ای طبیعی برای علاقه‌مندان به طبیعت و زمین‌شناسی درآمده است. فرسایش ناشی از بادهای مداوم محیطی پویا ایجاد کرده و سبب شکل‌گیری ساختارهای ماسه‌ای و سیلتی کم‌نظیر در کویر شده است. بیشتر سطح کویر را ماسه و دانه‌های سیلت پوشانده که تنوع بصری ویژه‌ای ایجاد می‌کند.
جاذبه‌های کویر زمان‌آباد فقط به چشم‌انداز طبیعی محدود نمی‌شود. چشمه آب گرم، قلعه حصار، امامزاده پیر زمان‌آباد، زیارتگاه جرجیس‌نبی، آبشار فصلی، سد قدیمی هیرمی، قلعه سنگی اسب‌کشان و روستای مدفون خوار از نقاط دیدنی منطقه هستند. بازدید از این منطقه برای گردشگران رایگان است و معمولاً بین ۲ تا ۳ ساعت زمان می‌برد. دسترسی ساده، تنوع جاذبه‌ها و امکان مشاهده آثار تاریخی، سفر به کویر زمان‌آباد را به تجربه‌ای ویژه برای علاقه‌مندان ماجراجویی تبدیل می‌کند.
سفر به کویر تجربه‌ای متفاوت و هیجان‌انگیز است اما بدون آگاهی از شرایط و رعایت نکات ایمنی امکان دارد خطرناک شود. برای داشتن سفری امن و لذت‌بخش، باید به مهم‌ترین قوانین و توصیه‌های سفر به کویر توجه کنید.
نکات طلایی سفر به کویر:
ایران با برخورداری از کویرهای متنوع و زیبا، طبیعت‌دوستان را به سفر و کشف چشم‌اندازهای جدید دعوت می‌کند. هر کویر جاذبه‌های ویژه و تجربه‌های متفاوتی ارائه می‌دهد. انتخاب مقصد بسته به علایق فردی متفاوت است اما رعایت نکات ایمنی، آمادگی و مسئولیت‌پذیری در قبال طبیعت، سفر به کویر را به خاطره‌ای پربار و متفاوت تبدیل می‌کند.
© کلیه حقوق برای سایت اکوتور محفوظ است 2025. ساخته شده با ❤ توسط MeSeo
