فهرست
استان کردستان استانی سرسبز و خرم با وسعتی معادل ۲۸۲۰۳ کیلومتر مربع در غرب ایوان و در مجاورت بخش شرقی کشور عراق قرار دارد. این استان که در دامنه ها و دشت های پراکنده سلسله جبال زاگرس میانی قرار گرفته است، از شمال به استان های آذربایجان غربی و زنجان، از شرق به همدان و زنجان، از جنوب به استان کرمانشاه و از غرب به کشور عراق محدود است.
این استان منطقه ای کاملا کوهستانی است که از مریوان تا دره قزل اوزن و کوه های زنجان جنوبی به کشور عراق محدود است. ناهمواری های استان کردستان که تحت عنوان ناحیه کوهستانی کردستان مرکزی بررسی می شود، مشتمل بر دو بخش غربی و شرقی است. این دو قسمت از نظر شکل پستی و بلندی و جنس زمین متفاوتند. قسمت وسیعی از سنندج، مریوان و سرزمین های اطراف آنها تا جنوب استان کردستان بخش کوهستانی غربی را تشکیل می دهد.
در این ناحیه، یکنواختی و سستی جنس زمین اشکال مشابهی را به وجود آورده که از ویژگی های آن کوه های گنبدی شکل با شیب یکنواخت و ملایم همراه با دره های باز است. این یکنواختی را طبقات آهکی سخت و سنگ های درونی که بین لایه های سست ظاهر می شوند، درهم ریخته و آن را به صورت صخره های عریان درآورده است.
نوع مشخص این ناهمواری ها، ناحیه کوهستانی چهل چشمه در بین مریوان و سقز است که دنباله پستی بلندی های این ناحیه را در جنوب و مشرق، تشکیل داده اند و دامنه غربی آن تا داخل کشور عراق کشیده شده است. در این ناحیه شعبه های رود قزل اوزن در شرق و شمال شرقی و رود سیروان در جنوب چهره زمین را بطور کامل تغییر داده اند.
قروه، مریوان، کامیاران، بیجار، بانه، دیواندره، سقز، سروآباد، سنندج.
اگر مطالب استان کردستان برای شما مفید بود به مجله سفر سایت ما سر بزنید و اطلاعات دیگر استان ها را نیز مطالعه فرمایید.
بخش کوهستانی شرقی، قسمت های شرقی سنندج را در بر می گیرد و در حد فاصل ناحیه غربی و شرقی، یک رشته از ارتفاعات آتشفشانی شمالی – جنوبی را به وجود می آورد. در شرق این رشته کوه، شهرستان های قروه و بیجار قرار گرفته اند که شکل زمین در آن ها با پستی و بلندی های ناحیه غربی به کلی متفاوت است. از ویژگی های این ناحیه، وجود یک حصار کوهستانی متشکل از سنگ های دگرگونی و رسوبی است که دشت های مرتفع هموار و تپه ماهوری را احاطه کرده است.
در این ناحیه به استثنای کوه های بیجار، دشت های نسبتا وسیعی نیز وجود دارد. این دشت ها به وسیله شعبه های رود قزل اوزن قطع شده و به صورت تپه ماهور درآمده اند. مرتفع ترین دشت این ناحیه «هوه تو» خوانده می شود که با ۲۲۰۰ متر ارتفاع در شمال سنندج واقع شده است. بلندترین کوه های این ناحیه، شاه نشین در شمال بیجار، شیدا در مرکز و پنجه علی بین قروه و سقز است. استان کردستان به طور کلی تخت تاثیر دو جریان عمده هوای گرم و سرد قرار دارد و اقلیم های گوناگونی را به وجود می آورد. تمام قلمرو استان کردستان در بهار و تابستان آب و هوای خنک و معتدل دارد.
مقایسه ارقام میانگین دمای ماه های مختلف سال در مرکز استان کردستان نشان می دهد که متوسط دمای روزانه در اردیبهشت ماه شانزده و یک دهم و در مهر ماه شانزده و نه دهم درجه سانتیگراد است. میانگین دمای ماه های این دوره از بیست و دو تا بیست و هشت درجه سانتیگراد متغیر است. این درجه، دمای مطلوبی برای صنعت گردشگری می باشد.
از این رو شش ماه از سال در مرکز استان کردستان برای جریان جهانگردی بهترین و مناسب ترین ایام به حساب می آید. سردترین ماه سال در شهرستان سنندج، بهمن ماه است که حداقل دمای آن به حدود یک درجه زیر صفر می رسد. تعداد روز های یخبندان در سنندج نود و دو روز در سال گزارش شده است. در پهنه استان کردستان پاره اقلیم های گوناگونی وجود دارد که در زیر به انواع و نواحی مشخص آن اشاره می شود.
دره میرآوا (امیرآباد) که زمستان های سرد و تابستانهای معتدل دارد. مسیر سنندج به سمت سقز (دشت اوباتو) که زمستان های معتدل دارد. مسیر مریوان به دربنددزلی که زمستان های سرد با یخبندان های طولانی دارد و در فصل تابستان روزهای آن گرم و شب های آن خنک است. ناحیه اورامانات که آب و هوای آن مرطوب و معتدل است. مسیر سنندج به مریوان که اقلیمی نیمه خشک و نیمه مرطوب دارد.
نفوذ توده های مرطوب زمستانی و بهاری در مریوان و دریاچه زریبار تاثیر فراوانی در مرطوب و معتدل شدن هوای این ناحیه دارد. میزان رطوبت و بارش مناسب باعث ایجاد جنگل های انبوه بلوط و گونه های مختلف درختان جنگلی شده است. پوشش گیاهی این ناحیه مناظری شگفت انگیز و باشکوه دارند.
از آنجا که تنوع اقلیمی همراه با سایر شرایط مناسب، از جاذبه های مهم در صنعت جهانگردی به شمار می رود و جهانگردان خواهان دمای مطلوب و مطبوعی (بین ۲۵ – ۲۲ درجه سانتیگراد) هستند، استان کردستان به ویژه در فصول بهار و تابستان از این نظر بسیار مناسب و دارای توانایی های جهانگردی قابل توجهی می باشد.
دریاچه زریوار یکی از منحصر به فردترین دریاچه های آب شیرین در جهان بشمار میرود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین المللی را داراست. آب دریاچه زریوار شیرین است و از جوشش چشمه هایی که در کف دریاچه واقع شده اند، تامین می شود و بدین گونه در فرهنگ جغرافیایی، از دریاچه زریوار به بزرگترین چشمه آب شیرین جهان تعبیر شده، به طوری که نه تنها هیچ رودخانه ای به آن وارد نمی شود بلکه خود دریاچه، سرچشمه رودخانه ای به نام رودخانه مریوان در استان کردستان است.
بوی آب دریاچه کاملا عادی و طبیعی است و هیچ گونه بوی دیگری که نشانگر تصاعد گازهای حاصله از فعل و انفعالات شیمیایی عناصر باشد، به مشام نمی خورد.
رنگ آب در اغلب موارد سبزفام و مایل به قهوه ای بسیار کمرنگ بویژه در فصول زمستان، بهار و تابستان است. آب سطح دریاچه هنگام زمستان به علت پایین آمدن درجه برودت هوا یخ می بندد که منظره ای بسیار بدیع و زیبا را به ویژه هنگام تردد روستائیان اطراف بر روی دریاچه به وجود می آورد. اطراف دریاچه از همه طرف (بجز منطقه کوچکی در شرق) توسط نیزارهای بلند احاطه شده که بیشتر از دو گیاه تیره غلات مانند نوعی نی کرانه ای تشکیل شده است.
دریاچه زریوار به علت داشتن آب شیرین، شرایط لازم را برای رشد و زندگی انواع ماهیان پدید آورده است. مهمترین ماهی هایی که در دریاچه وجود دارند عبارتنداز: سفیدماهی، کپور، عروس ماهی و غیره که از میان این ماهی ها، عروس ماهی دارای اهمیت ویژه ای است و ماهی بومی دریاچه محسوب می شود.
این ماهی ها دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند که بطور بسیار دیدنی طبخ و با طعم و بوی عالی در اختیار مسافران و گردشگران قرار می گیرد و با دو شیوه صید با تو و با قلاب شکار می شوند. در اطراف این دریاچه پرندگان زیادی وجود دارد که مهمترین آنها، مرغابی، غاز، اردک، پلیکان، آنقوت و فلامینگو می باشند.
چشم انداز بسیار زیبا از فراز تپه جهانگردی (کوه ، جنگل و دریاچه) آب و هوای مطبوع کنار دریاچه قایقرانی، شنا و اسکی روی آب بر روی دریاچه طبخ ماهی های لذیذ دریاچه این دریاچه از زیباترین میراث های طبیعی این استان به شمار می آید. طول این دریاچه ۶ کیلومتر و عرض آن ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ متر و مساحت آن حدود ۸۰۰ هکتار است، عمق دریاچه متفاوت و به طور متوسط از ۳ تا ۱۶ متر متغییر است. قرار گرفتن دریاچه زریبار در استان کردستان باعث شده که این استان مورد توجه جمع زیادی از گردشگران و علاقمندان به طبیعت در داخل و خارج از کشور قرار گیرد.
چهل چشمه از کوه های مرتفع استان کردستان است. این کوه دارای آبشارها و چشمه های بسیار زیبایی است و وجه تسمیه آن نیز حکایت از وجود چهل چشمه آب دارد. این کوه در منطقه «خورخوره» از شهرستان دیواندره قرار دارد که منطقه ای سردسیر و برف گیر است. در این کوه میتوان در تمامی سال برف را مشاهده کرد. این کوه یکی از سرچشمه های رودخانه جغاتو و سپید رود است و چشمه سارهای فراوان و دامنه های سرسبز و زیبایی دارد.
در روستای (باباگرگر) در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی شهرستان قروه، چشمه ای جوشان همیشه می خروشد که به آن (دنگز) می گویند. آب این چشمه در استخری عمیق و مدور به محیط ۲۰۰ متر جمع می شود. این چشمه آبی مایل به سرخ است و در بعضی مواقع به رنگ زرد مایل به لیمویی در می آید. آب این چشمه به علت وجود املاح معدنی به ویژه گوگرد، رنگین است. این چشمه و امامزاده باباگرگر در کنار آن، از مکان های طبیعی و تاریخی استان کردستان محسوب می شوند.
این مجموعه در غرب سنندج در استان کردستان و در انتهای خیابان ابیدر بر دامنه کوه آبیدر قرار گرفته است. شهر سنندج از فراز این پارک چشم انداز بسیار زیبایی دارد. چندین باغ و چشمه طبیعی در این پارک وجود دارد. یکی از بزرگترین باغ های این مجموعه باغ امیریه می باشد که بزرگترین سینمای روباز (تابستانه) کشور در این باغ جای گرفته است. این مجموعه از قدیم الایام تفرجگاه مردم سنندج بوده و کوه آبیدر دارای محبوبیت خاصی میان مردم است.
این قلعه در ۴۵ کیلومتری بیجار و روی یکی از کوه های بلند منطقه قرار دارد. موقعیت جغرافیایی این قلعه به دو دلیل از هیبت و عظمت خاص برخوردار است. نخست آن که از یک سو به دره ای مشرف است که در قدیم به دره شاهان شهرت داشت و تیغه های بلند و هولناک این کوه با پرتگاه های مخوف و بلند، بالا رفتن از آن و رسیدن به دژ را بسیار دشوار می کند، از سوی دیگر، از جنوب غربی، جنوب شرقی و شرق نیز به پرتگاهی دیگر مشرف است.
از این رو ایجاد استحکامات برای این قلعه لازم نبود. بقایای این حصار یادآور دیوارهای تخت سلیمان و احتمالا به دوره ساسانی تعلق دارد، در پای شته سنگی، حصارهای دیگری از قرون وسطی، عمود بر بستر رودخانه کشیده شده است. آب انباری که به ارتفاع ۴۰ متر در کوه ساخته شده، تونل با ۴۲ پله راهرویی که آن را هم در دل کوه حفر کرده اند، نشانه های دیگری از اهمیت ویژه این قلعه و آب انبار آن است.
منبع های ذخیره آب که توسط تونل پله داری به پایین راه می یابد، تا حدودی به آب انباری که در زندان سلیمان وجود دارد شبیه است و نشانه دیگری از قدمت قلعه تا دوره مانایی است.
یکی دیگر از مکان های دیدنی استان کردستان، آبشار (کویله) است که در شهرستان مریوان و در مسیر جاده مریوان _ سقز واقع است. این آبشار زیبا در فصل بهار از مکان های دیدنی و زیبای منطقه محسوب می شود.
این عمارت تاریخی به سال ۱۲۲۳ هجری قمری توسط امان الله خان اردلان والی حاکم کردستان و در مساحت ۶۰۰۰ متر مربع در بلوار خسروآباد (شبلی) امروزی ساخته شد. این عمارت در نوع خود بی نظیر و مرکز حکومت اردلان به ویژه خسروخان اردلان بوده است. مجموعه عمارت و باغ آن افزون بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون دار در بخش غربی و ساختمان شرقی باغ غلام گردش ها و ایوان ستون دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا دارای فضاهای دیگری چون حمام و اتاق خدمتکاران است.
تزئینات معماری این بنا شامل گچبری، آجرکاری، اروسی های زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است. آب این مجموعه جاری و شرب از مجموعه قنات های تعبیه شده در روی کوه آبیدر نشات می گیرد. از دیگر بخش های قابل توجه کاخ خسروآباد وجود حوض و فواره با آب جاری در طبقه ی سوم قصر می باشد. مراسم عروسی باشکوه حسن جهان خانم تنها دختر فتحعلی شاه قاجار باخسروخان پسر امان الله خان اردلان در سال ۱۲۳۲ هجری قمری در این کاخ صورت پذیرفت.
غار کرفتو در شهرستان دیواندره، در ۷۲ کیلومتری شرق شهرستان سقز قرار دارد. با توجه به تحقیقات بعمل آمده در دوران (مزوزوییک) کرفتو در زیر آب بود و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شد، این غار از غارهای آهکی و طبیعی است که در ادوار مختلف جهت استفاده و سکونت تغییر حالت داده و با معماری صخره ای در چهار طبقه ، در دل کوه حفر شده است.
طول غار حدود ۷۵۰ متر است و راه های فرعی متعددی از آن منشعب می شود. در طول سکونت انسان در این غار، تغییرات و دگرگونی های عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن به وجود آمده و حجاران هنرمند، به زیبایی، فضاهایی را در مدخل های غار تراشیده و اتاق ها، راهروها و دالان های متعددی را به وجود آورده اند.
این غار در میان غارهای دست کن ایران ، از معماری کاملی برخوردار است. ورودی غار از دامنه کوه حدود ۲۵ متر فاصله دارد. در گذشته راهی نسبتا سخت و دشوار در کمر کوه ، ولی امروزه با عبور از پلکانی فلزی میتوان به دهانه ورودی غار رسید. در معماری صخره ای این غار چهار طبقه شناسایی شده است. این امر از اهمیت ویژه ای در معماری صخره ای برخوردار است ، در معماری غار ، علاوه بر ایجاد اتاق ها و راهروهای عبوری ، سعی شده تا اتاق ها با هم مرتبط باشند و نورگیرها و پنجره هایی به سمت بیرون و مناظر طبیعی ارتفاعات مجاور غار تعبیه شده است.
کشف تراشه های سنگی در طبقه چهارم و محوطه بیرون غار میتوان نشانه ای از استفاده انسان در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد. در مقالاتی که توسط محققین به چاپ رسیده، به دلیل وجود کتیبه ای یونانی بر سر در یکی از اتاق های طبقه سوم، از این غار به عنوان معبد هراکلس (هرکول) نام برده شده است. ترجمه این کتیبه چنین است: در آنجا هراکلس سکونت دارد باشد که پلیدی در آن راه نیابد.
روستای پالنگان در ۵۰ کیلومتری شهر کامیاران قرار دارد و در داخل این روستا رودخانه ای با آبشارهای بسیار زیبا قرار دارد، و این رودخانه از کوه شاهو سرچشمه می گیرد و از سرچشمه های اصلی رودخانه سیروان است. روستای پالنگان در دره تنگیور در استان کردستان واقع شده، این روستا در دامنه کوه و در دو طرف دره قرار دارد و بافت آن از لحاظ معماری به صورت پلکانی ساخته شده است و پشت بام منزل پائین به منزله حیاط خانه بالاست.
این روستا افزون بر داشتن معماری زیبا، دارای چشمه ها و آبشارها و طبیعتی سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان کردستان است. بیش از ۲۰ چشمه جوشان در دره تنگیور است که آب زلال و خنک خود را به رودخانه تنگیور می ریزند و آبشارهای حاصل از ریزش آب این چشمه ها بسیار دیدنی است.
به واسطه خصوصیات آب این رودخانه و چشمه ها، بزرگترین مجتمع های پرورش ماهی در کنار این روستا ساخته شده است که بیشتر گردشگران به علت تازگی و نوع ماهی ها و همچنین قیمت مناسب آن برای غذا و همچنین دستاورد سفر به پالنگان، اقدام به طبخ ماهی در محل می کنند و اهالی این روستا بخشی از مایحتاج خود را از این رودخانه تامین می کنند.
این روستا بسیار سرسبز و دارای آب و هوای بسیار مطلوب و دل انگیز در فصل های بهار، پائیز و زمستان است و از این لحاظ از دیدنی ترین نقاط استان کردستان به شمار می رود. در فاصله ۸۰۰ متری جنوب شرقی این روستا در دره تنگیور و در محل چشمه های پرآب، قلعه ای به نام قلعه پالنگان قرار گرفته که هنوز آثار و بقایای اتاق ها، آتشکده ها و پل های قدیمی آن پابرجاست.
یکی از بزرگترین آثار تاریخی کردستان است که در تاریخ ۱۲۳۲ هجری قمری در شهر سنندج تاسیس شده است. این مسجد از لحاظ زیبایی و استحکام و کاشی کاری و خطوطی که بر سنگ های مرمر آن مشاهده می شود، بسیار جالب و قابل توجه می باشد.
در بخش جنوبی شهر قروه سرابی طبیعی وجود دارد که یکی از تفرجگاه های مردم منطقه محسوب می شود. این سراب آبی خوب و گوارا دارد. به همین دلیل شهر قروه در کنار آن ایجاد شده است. بخشی از آب کشاورزی و مشروب قروه از این آب تامین می شود. یکی دیگر از چشمه های قدیمی این شهرستان، چشمه سراب وینسار است که با آب بسیار گوارا و عالی در داخل روستای (وینسار) از دل زمین بیرون می آید که مردم این روستا احترام ویژه ای برای این چشمه قایل هستند.
شهرستان بانه یکی از شهرهای مرکز خرید در استان کردستان می باشد که روز به روز به رونق این بازار افزوده می شود. در ابتدای ورودی این شهر بازار و پاساژ های متعددی وجود دارد که مردم را از اقصی نقاط کشور به این شهرستان فرا می خواند. شما می توانید با سفر به شهر زیبای بانه خرید بسیار جذاب با قیمت های بسیار مناسب و کیفیت بالا و محصولات وارداتی را خریداری نمایید.
ایجاد شده با ♥ توسط تیم اکو تور
